Linda Nochlin była znaną krytyczką sztuki, historykiem, pisarką i badaczką. Dzięki swojej pracy pisarskiej i naukowej Nochlin stała się ikoną feministycznego ruchu artystycznego i historii sztuki. Jej najbardziej znany esej nosi tytuł "Why Have There Been No Great Women Artists?", w którym bada przyczyny społeczne, które uniemożliwiały kobietom zdobycie uznania w świecie sztuki.
Najważniejsze informacje
- Esej Nochlin "Why Have There Been No Great Women Artists?" został opublikowany w 1971 roku w ARTnews, magazynie poświęconym sztukom wizualnym.
- Napisany z perspektywy akademickiej, esej stał się pionierskim manifestem dla feministycznego ruchu artystycznego i feministycznej historii sztuki.
- Poprzez swoją pracę naukową i pisarską Nochlin odegrała kluczową rolę w zmianie języka, który otacza sposób, w jaki mówimy o rozwoju artystycznym, torując drogę wielu osobom spoza normy, nie tylko kobietom, do osiągnięcia sukcesu jako artyści.
Życie osobiste
Linda Nochlin urodziła się w 1931 roku na Brooklynie w Nowym Jorku, gdzie dorastała jako jedynaczka w zamożnej żydowskiej rodzinie. Po matce odziedziczyła zamiłowanie do sztuki i od najmłodszych lat była zanurzona w bogatym krajobrazie kulturalnym Nowego Jorku.
Tom pism Nochlin, w którym pojawia się jej słynny esej. Dzięki uprzejmości burlington.co.ukNochlin uczęszczała do Vassar College, wówczas niekoedukacyjnej uczelni dla kobiet, gdzie specjalizowała się w historii sztuki. Zrobiła magisterium z literatury angielskiej na Uniwersytecie Columbia, a następnie ukończyła pracę doktorską z historii sztuki w Instytucie Sztuk Pięknych na Uniwersytecie Nowojorskim, jednocześnie ucząc jako profesor historii sztuki w Vassar (gdzie uczyła do 1979 roku).
Choć Nochlin jest najbardziej znana ze swojej roli w feministycznej historii sztuki, zasłynęła również jako uczona o szerokich zainteresowaniach akademickich, pisząc książki na tak różne tematy jak realizm i impresjonizm, a także kilka tomów swoich esejów opublikowanych pierwotnie w różnych publikacjach, w tym ARTnews i Art in America.
Nochlin zmarła w 2017 roku w wieku 86 lat. W chwili śmierci była Lila Acheson Wallace professor of art history emerita na NYU.
"Why Have There Been No Great Women Artists?"
Najsłynniejszym tekstem Nochlin jest esej z 1971 roku, pierwotnie opublikowany w ARTnews, zatytułowany "Why Have There Been No Great Women Artists?", w którym badała instytucjonalne blokady, które uniemożliwiały kobietom wejście na najwyższe szczeble sztuki na przestrzeni dziejów. Esej ten jest argumentowany raczej z perspektywy intelektualnej i historycznej niż feministycznej, choć Nochlin po jego opublikowaniu zyskała reputację feministycznej historyczki sztuki. Pisząc ten esej, podkreślała, że badanie nierówności w świecie sztuki przysłuży się sztuce jako całości: być może zainteresowanie tym, dlaczego kobiety-artystki były systematycznie wykluczane z kanonu historii sztuki, skłoni do dokładnego zbadania kontekstów wszystkich artystów, co zaowocuje bardziej autentyczną, rzeczową i intelektualnie rygorystyczną oceną historii sztuki w ogóle.
Charakterystyczne dla Nochlin jako pisarki, esej metodycznie układa argumentację, by odpowiedzieć na tytułowe pytanie. Zaczyna od podkreślenia wagi swojego eseju, aby zapewnić "adekwatny i dokładny obraz historii". Następnie przechodzi do pytania.
Wielu feministycznych historyków sztuki, jak twierdzi, będzie próbowało odpowiedzieć na jej pytanie, twierdząc, że jest ono oparte na fałszywych twierdzeniach. Rzeczywiście, istniały wielkie kobiety-artystki, po prostu tworzyły w ukryciu i nigdy nie trafiły do podręczników historii. Podczas gdy Nochlin zgadza się, że nie ma wystarczającej ilości badań na temat wielu z tych kobiet, ewentualne istnienie artystek, które osiągnęły mityczny status "geniuszu", oznaczałoby po prostu, że "status quo jest w porządku" i że zmiany strukturalne, o które walczą feministki, zostały już osiągnięte. To, jak twierdzi Nochlin, jest nieprawdą i resztę eseju poświęca na wyjaśnienie dlaczego.
"Wina nie leży w naszych gwiazdach, naszych hormonach, cyklach menstruacyjnych czy pustych przestrzeniach wewnętrznych, ale w naszych instytucjach i naszej edukacji" - pisze. Kobietom nie wolno było uczestniczyć w sesjach rysowania na żywo z nagiego modela (choć kobiety mogły modelować nago, co było potwierdzeniem jej miejsca jako przedmiotu, a nie jako posiadającego siebie twórcy), co było istotnym rozdziałem edukacji artysty w XIX wieku. Jeśli nie wolno było malować aktu, nieliczne istniejące malarki zmuszone były sięgać po tematy niższe w hierarchii wartości przypisanej poszczególnym gatunkom sztuki w tamtym czasie, czyli były zdegradowane do malowania martwych natur i pejzaży.
Dodajmy do tego narrację historyczną sztuki, która ceni powstanie wrodzonego geniuszu i naleganie, że gdziekolwiek geniusz przebywa, tam się ujawni. Ten rodzaj tworzenia mitów w historii sztuki ma swoje źródła w biografiach tak szanowanych artystów jak Giotto i Andrea Mantegna, którzy zostali "odkryci" podczas oporządzania stad zwierząt w wiejskim krajobrazie, tak blisko "środka niczego", jak to tylko możliwe.
Czym jest geniusz artystyczny?
Utrwalanie pojęcia geniuszu artystycznego jest szkodliwe dla sukcesu kobiet-artystek na dwa istotne sposoby. Po pierwsze, jest to uzasadnienie, że w istocie nie ma wielkich kobiet-artystek, ponieważ, jak wynika z narracji o geniuszu, wielkość ujawnia się niezależnie od okoliczności. Gdyby kobieta posiadała geniusz, jej talent pokonałby wszystkie niekorzystne warunki w jej życiu (ubóstwo, obowiązki społeczne i dzieci włącznie), aby uczynić ją "wielką". Po drugie, jeśli przyjmiemy opowieść o geniuszu ex nihilo, nie będziemy skłonni badać sztuki w jej kontekście, a zatem będziemy bardziej skłonni ignorować ważne wpływy (i tym samym bardziej skłonni dyskredytować inne siły intelektualne otaczające artystę, które mogą obejmować kobiety-artystki i artystów kolorowych).
Oczywiście istnieje wiele okoliczności życiowych, które sprawiają, że droga do zostania artystą jest prostsza. Wśród nich jest zwyczaj, że zawód artysty przechodzi z ojca na syna, co sprawia, że wybór bycia artystą jest raczej tradycją niż zerwaniem z nią, jak w przypadku kobiet artystek. (W istocie większość najsłynniejszych artystek sprzed XX wieku była córkami artystów, choć są to oczywiście godne uwagi wyjątki).
Biorąc pod uwagę te instytucjonalne i społeczne okoliczności jako sytuację, w której znajdują się artystycznie uzdolnione kobiety, nie ma nic dziwnego w tym, że więcej z nich nie wzniosło się na wyżyny swoich męskich rówieśników.
Odbiór
Esej Nochlin spotkał się z dużym uznaniem, gdyż dostarczył podstaw, na których można było budować alternatywne rozumienie historii sztuki. Z pewnością stanowił on rusztowanie, na którym opierały się inne seminalne eseje, takie jak "Modernity and the Spaces of Femininity" (1988) koleżanki Nochlin, Griseldy Pollock, w którym dowodzi ona, że wiele kobiet-malarek nie wzniosło się na te same wyżyny, co niektóre inne malarki modernistyczne, ponieważ odmówiono im dostępu do przestrzeni najlepiej nadających się do realizacji projektu modernistycznego (czyli przestrzeni takich jak Folies Bergère Maneta czy doki Moneta, do których samotne kobiety byłyby zniechęcone).
Artystka Deborah Kass uważa, że pionierska praca Nochlin "umożliwiła studia kobiece i queerowe" (ARTnews.com) w formie, w jakiej znamy je dzisiaj. Jej słowa znalazły oddźwięk wśród pokoleń historyków sztuki, a nawet zostały umieszczone na koszulkach wyprodukowanych przez ekskluzywną francuską markę odzieżową Dior. Choć nadal istnieje duża rozbieżność między reprezentacją artystów płci męskiej i żeńskiej (a jeszcze większa między kobietami kolorowymi i białymi artystkami), Nochlin odegrała kluczową rolę w zmianie języka, który otacza sposób, w jaki mówimy o rozwoju artystycznym, torując drogę wielu osobom spoza normy, nie tylko kobietom, do osiągnięcia sukcesu jako artyści.
Źródła
- (2017). 'A True Pioneer': Friends and Colleagues Remember Linda Nochlin. ArtNews.com. [online] Dostępny w: http://www.artnews.com/2017/11/02/a-true-pioneer-friends-and-colleagues-remember-linda-nochlin/#dk.
- Smith, R. (2017). Linda Nochlin, 86, Groundbreaking Feminist Art Historian, Is Dead. The New York Times. [Online] Available at: https://www.nytimes.com/2017/11/01/obituaries/linda-nochlin-groundbreaking-feminist-art-historian-is-dead-at-86.htm
- Nochlin, L. (1973). "Why Have There Been No Great Women Artists?" Art and Sexual Politics, Collier Books, s. 1-39.